• historia żeglarstwa

 

Historia żeglarstwa

 

Od małej tratwy do superszybkich jachtów na hydrofoilach.

 

Pierwsze wzmianki o statkach pochodzą z około 3500 lat p.n.e. Już w starożytnym Egipcie po Nilu pływały smukłe łodzie faraonów, bardziej ładowne łodzie transportowe oraz łodzie rybackie. Istnieją tez dowody na to, że Egipcjanie żeglowali po morzach przed 2600 r. p.n.e.

Egipskie okręty służyły także w bitwach, pierwszy opis bitwy morskiej lub morsko lądowej pochodzi z 1178/75 r. p.n.e. kiedy Ramzes III odpierał atak Ludów Morza.

Pierwsze egipskie łodzie budowane były z wiązek papirusu, dopiero później budowano z drewna cedrowego i akacjowego.

Przypuszcza się, że starożytni Egipcjanie mogli pływać między Afryką i Ameryką. Dowodem są m.in. ślady nikotyny i inne substancje, odnalezione w mumii Ramzesa II, nieznane naszej cywilizacji, aż do wypraw Krzysztofa Kolumba. Również bardziej współcześni żeglarze udowadniali, że na egipskich łodziach można było pokonać ocean. Dla wielu jednak te dowody nie są jednoznaczne.

Fenicjanie, dzięki swojej lokalizacji i dużo lepszemu dostępowi do surowców, uchodzili za najlepszych starożytnych żeglarzy. Ich okręty miały rejowy żagiel i dwa rzędy wioseł (diery). Doskonale opanowali także sztukę nawigacji, używali kotwicy. Pływali po Morzu Śródziemnym,  dopływali do Wysp Brytyjskich, a grecki historyk uważał nawet, że w VII w p.n.e. opłynęli Afrykę.

Grecy przejęli sztukę budowania łodzi od Egipcjan i Fenicjan i budowali okręty o trzech rzędach wioseł (triery).

W V w. Polinezyjczycy pływali na dwóch oddalonych od siebie kadłubach połączonych belkami katamaranach, a także pirogach kadłubach z pływakiem, który zawsze był od strony nawietrznej - tym samym zwiększał stabilność piroga. Charakterystyczne dla tego regionu są żagle w kształcie kleszczy kraba, umożliwiające osiąganie chwilowej prędkości nawet do 12 węzłów. Do tej pory w Nowej Gwinei można spotkać trimarany (trzykadłubowce) wyposażone w tego typu żagle.

Pierwsze łodzie wikingów to dłubanki z epoki kamienia. Większe łodzie, o charakterystycznym dla ludu północy kształcie i zdobieniach, zaczęto budować ok. 2000 2500 r. p.n.e. Dopiero w 700 r. n.e. wikingowie przekonali się do użycia żagli.

Okręty wikingów były lekkie, bez pokładu, miały dwa dzioby. Ster, po zmianie kierunku, przenoszono na drugi koniec, co ciekawe montowano go zawsze po na prawej burcie stąd się wzięło określenie sterburty (burta nawietrzna) i portu (burta zawietrzna którą przybija się do portu). Charakterystyczne głowy smoków mocowano do dziobnicy prawdopodobnie w celu odstraszenia bóstw podbijanych miast, na czas powrotu rzeźby zdejmowano.

Współczesne żeglarstwo sportowo-rekreacyjne ma swoje początki w XVI-XVII w. w Holandii i Anglii.

Zapoczątkował je, wygnany ze swoich ziem, król Karol II. W 1661 r. odbyły się pierwsze regaty na Tamizie.  Pierwsze międzynarodowe regaty odbyły się w 1851 r. w Wielkiej Brytanii tzw. Regaty o Puchar Ameryki (Americas Cup). Po nich powstał najstarszy związek żeglarski Royal Yachting Association a następnie Międzynarodowa Unia Żeglarska. Po raz pierwszy na Igrzyskach Olimpijskich żeglarstwo pojawiło się w 1900r. Igrzyska zapoczątkowały rozwój regat żeglarskich, rywalizacja dotyczyła coraz ambitniejszych wypraw, w tym dookoła Świata.

Obecnie rejs dookoła świata musi spełniać warunki, tj. m.in. dystans minimum 21.600 mil morskich, przeciąć równik i wszystkie południki, start i meta muszą być w tym samym miejscu. Żeglować można na wschód (zgodnie z falą i wiatrem) lub na zachód, tzw. "złą drogą", pod wiatr i fale.

Początki Polskiego Żeglarstwa

 

W latach 1917-1919 powstają pierwsze harcerskie drużyny żeglarskie. Pierwszy Klub żeglarski (wcześniej Stowarzyszenie Przyjaciół Żeglarstwa) w 1922 r. 1924-1928 pierwsze obozy szkoleniowe w Helu. W roku 1924 powstaje Polski Związek Żeglarski, a jeden z jego założycieli Edward Bryzemejster startuje w Letnich Igrzyskach Olimpijskich.

Współcześnie żeglarskie zmagania w letnich Igrzyskach Olimpijskich rozgrywane są w 10 kategoriach, klasa RS-X (windsurfing) po raz pierwszy pojawiła się w 1984r, na 40 lat później planowany jest debiut kiteboardingu.

Pierwszym żeglarzem-samotnikiem polskiego pochodzenia był Konrad Prószyński. Przed pokonaniem 1500km z Warszawy przez Gdynię do Ruden (Niemcy) nie powstrzymało go nieprzystosowanie małego (4m) śródlądowego jachtu do rejsów morskich. Pionierski Bałtycki odcinek rejsu ciężkim mieczowym jachtem trwał 3 tygodnie. 

Pierwszym polskim żeglarzem, który w 1936 r. odbył samotny rejs oceaniczny, był Erwin Jerzy Weber.

Leonid Teliga był pierwszym Polakiem, który samotnie opłynął świat w latach 1967-1969.